رضا کربلائی - همشهری آنلاین: اتفاقی بزرگ رخ داده، شاید پس از وداع با کرونا دیگر مردم ایران یادشان برود که می‌شود با اسکناس هم به بازار رفت و خرید و فروش کرد. کارشناسانی که با همشهری آنلاین گفت‌وگو کرده‌اند با جدیت می‌گویند؛ این مساله، یکی از احتمالات پساکروناست و حتی می تواند آینده نظام بانکی را دگرگون سازد و هزینه های بانک مرکزی و دولت را برای چاپ اسکناس کاهش دهد.
آمارهای رسمی نشان می‌دهد دست‌کم در اسفند پارسال، همزمان با خروج ویروس کرونا از شهر قم به سایر شهرهای ایران، به تدریج شهروندان استفاده از اسکناس را در مبادلات تجاری خود حذف یا بسیار محدود کرده‌اند؛ حتی آن دسته از شهروندانی هم که با کارت بانکی خرید می کنند، هر روز و شاید روزی چند بار کارت‌های استفاده شده را با آب شسته یا ضد عفونی می‌کنند. استقبال از خریدهای اینترنتی و افزایش تراکنش‌ها در شاهراه پرداخت ایران، باعث کم شدن میزان مبادله اسکناس در زندگی روزمره شده و حتی زمینه رشد قیمت سهام شرکت های ارائه دهنده خدمات پرداخت الکترونیک را هم، در بازار سرمایه فراهم آورده است.
- از دریافت پول نقد معذوریم
مشاهدات خبرنگاران همشهری آنلاین نشان می‌دهد؛ این روزها در سطح شهر تنها تاکسی‌ها و مسافربرهای شخصی همچنان اسکناس دریافت می کنند و حتی نانوایی ها و بسیاری از مشاغل خرد در حال حذف اسکناس از کسب و کارشان هستند؛ دخل بسیاری از مغازه‌ها قفل و دخل مجازی جایگزین آن شده است.
در این میان مشاهده شده؛ برخی مشاغل خدماتی، نظیر پمپ بنزین‌ها، به ویژه در کلان‌شهرها، با نصب بنر یا نوشته‌ای رسما اعلام کرده‌اند:" از دریافت پول نقد معذوریم لطفا با کارت بانکی پرداخت کنید" کرونا بلایی بر سر کسب و کارها آورده که دیگر کسی از گرفتن اسکناس از دست دیگری لذت نمی برد. این یک زندگی در عصر حاکمیت کروناست، آیا روزی خواهد رسید که حتی معدود اصنافی که همچنان در روزگار گذشته زندگی می‌کنند و دوست دارند اسکناس بگیرند، با این پیام مشتریان مواجه شوند که اگر کارتخوان یا امکان پرداخت الکترونیک ندارید، از خرید معذوریم؟
- سال پرواز پرداخت های مجازی
به گزارش همشهری، برای قضاوت دقیق درباره میزان نفوذ تراکنش ها در شبکه پرداخت الکترونیک، باید نسبت اسکناس و سکه به نقدینگی کل کشور را، مدنظر قرار دهیم آماری که هنوز بانک مرکزی آن را منتشر نکرده است اما گزارش اسفندماه شرکت شبکه الکترونیک پرداخت کارت ایران موسوم به شاپرک نشان می دهد در اسفندماه تعداد تراکنش های صورت گرفته با کاهشی ۱.۳۷ درصدی نسبت به بهمن ماه مواجه شده و به ۲۲۸۱ میلیون تراکنش رسیده اما ارزش ریال تراکنش های انجام شده در ماه آخر سال ۹۸ نسبت به بهمن ماه همان سال افزایشی ۱.۲۲ درصدی را تجربه کرده و به ۳۲۸۲ هزار میلیارد ریال رسیده است.
هرچند شیوع ویروس کرونا به رکود فعالیت های اقتصادی و کم شدن چشم‌گیر میزان خرید و فروش، در اسفندماه، به عنوان فصل پرقدرت خرید خانوارها، دامن زده اما در اسفند پارسال نسبت به اسفند سال ۹۷ تعداد تراکنش‌ها از رشدی ۲.۸ درصدی و مبلغ آن از جهشی ۱۱.۶۵ درصدی برخوردار بوده است.
هرچند نمی توان اثر کاهش ارزش پول ملی بر افزایش مبلغ ریالی تراکنش ها را نادیده گرفت اما شرکت شاپرک برای ارزیابی رشد حقیقی ارزش تراکنش‌های شاپرکی به تورم زایی از این شاخص اقدام کرده و می گوید: چون در زمان تهیه و انتشار گزارش اسفندماه هنوز مرکز آمار ایران نرخ تورم را اعلام نکرده بود، نمی‌تواند ارزش حقیقی تراکنش‌ها در اسفندماه ۹۸ نسبت به اسفند ۹۷ را برآورد کند.
- خداحافظی با کارتخوان ها
اتفاقی دیگر که ممکن است با طولانی تر شدن زمان شیوع ویروس کرونا رخ دهد، کمتر شدن میزان استفاده از کارت های بانکی و روی آوردن به خریدهای اینترنتی یا حتی خریدهای حضوری و پرداخت به صورت موبایلی است. گزارش شاپرک نشان می دهد در اسفندماه همچنان ۹۱ درصد از کل تعداد تراکنش ها به کارتخوان های فروشگاهی اختصاص داشته و ۵ درصد سهم ابزار پذیرش اینترنتی و ۵ درصد هم پذیرش موبایلی بوده است؛ اما جهان پس از کرونا حتی ممکن است نظم کنونی حاکم بر پرداخت های الکترونیک را دگرگون سازد و دیگر کسی حاضر به خرید با کارت های بانکی نشود و همه به سمتی بروند که با یک بارکد و از طریق موبایل شخصی شان خرید کنند.
شرکت شاپرک در گزارش اسفند خود تاکید می کند: نسبت ارزش تراکنش‌های شاپرک به نقدینگی بر خلاف شاخص نسبت اسکناس و مسکوک در دست اشخاص به نقدینگی در حال پیش‌روی است که نشان می دهد ضریب اعتماد صاحبان نقدینگی، به داد و ستد بدون استفاده از اسکناس، هر روز بیشتر می شود. از سوی دیگر کاهش نسبت اسکناس و مسکوک در دست اشخاص به نقدینگی و جبران بخشی از آن با افزایش دسترسی به خدمات پرداخت الکترونیک، ناشی از نفوذ منطقه‌ای ابزارهای پذیرش، یکی از عوامل اصلی افزایش ضریب فزاینده و سالم سازی ترکیب نقدینگی بوده و باعث شده برای تامین نقدینگی، پول پرقدرت کمتری به اقتصاد تزریق شود.
نظر شما